CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC NGOÀI CÔNG LẬP: TỪ ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ ĐẾN ĐỔI MỚI SƯ PHẠM

Tóm tắt

Trong bối cảnh toàn cầu, chuyển đổi số đang trở thành động lực quan trọng định hình lại hệ thống giáo dục đại học. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu và chính sách hiện nay vẫn có xu hướng nhấn mạnh vào khía cạnh công nghệ mà chưa đặt trọng tâm đúng mức vào đổi mới sư phạm – yếu tố then chốt quyết định tính bền vững và hiệu quả của quá trình chuyển đổi. Bài báo này nhằm khám phá mối quan hệ giữa đổi mới công nghệ và đổi mới sư phạm, đồng thời làm rõ cách chuyển đổi số có thể thúc đẩy thay đổi bản chất trong hoạt động dạy – học. Bài báo này tập trung vào việc phân tích mối quan hệ giữa đổi mới công nghệ (Digital Innovation) và đổi mới sư phạm (Pedagogical Innovation), đồng thời đề xuất mô hình “Tech-to-Pedagogy Transformation Model (TPTM)” như một khung tham chiếu cho các trường đại học ngoài công lập trong bối cảnh chuyển đổi số. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp (Mixedmethods), kết hợp khảo sát 650 giảng viên và sinh viên tại một số trường đại học ngoài công lập ở Việt Nam cùng với phỏng vấn sâu 25 nhà quản lý, nhằm đánh giá tác động của công nghệ số đến mô hình giảng dạy và kết quả học tập. Phân tích định lượng (ANOVA, hồi quy, SEM) cho thấy mức độ ứng dụng công nghệ có liên quan tích cực đến đổi mới phương pháp sư phạm, trong khi phân tích định tính nhấn mạnh vai trò của năng lực số, tư duy sư phạm và chính sách hỗ trợ của tổ chức. Dựa trên kết quả nghiên cứu sẽ đề xuất Mô hình Chuyển hóa Công nghệ–Sư phạm (Tech-toPedagogy Transformation Model), minh họa sống động cho quá trình chuyển đổi từ đổi mới công nghệ sang đổi mới sư phạm. Kết quả nghiên cứu đã cho thấy: (i) hạ tầng số và công cụ công nghệ (LMS, AI-tutoring, VR/AR labs) chỉ thực sự phát huy giá trị khi được tích hợp vào phương pháp giảng dạy lấy người học làm trung tâm; (ii) các mô hình sư phạm mới như Blended Learning, Flipped Classroom, Adaptive Learning không chỉ nâng cao kết quả học tập mà còn góp phần hình thành “Công dân số” với năng lực học tập suốt đời; (iii) sự thành công của chuyển đổi số trong giáo dục phụ thuộc nhiều hơn vào năng lực sư phạm số của giảng viên và mức độ sẵn sàng của người học, thay vì chỉ vào đầu tư công nghệ. Bài báo đóng góp về lý thuyết bằng cách đưa sư phạm vào trung tâm nghiên cứu chuyển đổi số, đồng thời có ý nghĩa thực tiễn và chính sách trong việc xây dựng đại học số gắn với “Sư phạm số” (Digital Pedagogy). Ngoài đóng góp học thuật, nghiên cứu này còn có ý nghĩa thực tiễn và chính sách: cung cấp bằng chứng khoa học cho các trường đại học ngoài công lập và các nhà hoạch định trong việc thiết kế chiến lược chuyển đổi số gắn với phát triển nguồn nhân lực số. Quan trọng hơn, nghiên cứu đã mở ra hướng tiếp cận liên ngành, kết nối giáo dục với kinh tế tri thức, xã hội số và phát triển bền vững